Podstawowa wiedza na temat budowy kręgosłupa

Aby lepiej zrozumieć objawy chorobowe związane z dysfunkcją kręgosłupa warto poznać bliżej jego budowę, ma to szczególne znaczenie w przypadku tych najcięższych przypadków – dyskopatii kręgosłupa. Wiedza na temat budowy kręgosłupa pozwoli wam funkcjonować, na co dzień z większą świadomością, a w przypadku kinezyterapii na bardziej efektywną rehabilitację. Świadomość ta ma szczególne znaczenie nawet, jeżeli chodzi o najdrobniejsze czynności takie jak chodzenie, skakanie, schylanie się, podnoszenie i siedzenie, wynikających z rodzaju aktywności fizycznej czy wykonywanej pracy.

Kręgosłup zapewnia równowagę i stanowi podporę dla całego ciała utrzymując tułów w pionie. Chroni także rdzeń kręgowy znajdujący się wewnątrz kręgosłupa. Konstrukcja kręgosłupa jest wygięta w trzech miejscach, w odcinku szyjnym ku przodowi (z greckiego: lordosis), w odcinku piersiowym ku tyłowi (z greckiego kyphosis) i odcinku lędźwiowym ponownie ku przodowi. Te krzywizny stanowią swego rodzaju amortyzację chroniącą mózg przed wstrząsami, a powstają praktycznie w pierwszym roku życia dziecka. 

Kręgosłup składa się z 32-34 kręgów i podzielić je możemy na 5 odcinków:

- odcinek szyjny składający się z 7 kręgów

- odcinek piersiowy z 12 kręgów

- odcinek lędźwiowy z 5 kręgów

- kości krzyżowej składającej się z 5 kręgów

- kości ogonowej 3 do 5 kręgów zrośniętych ze sobą

Poszczególne kręgi różnią się przede wszystkim wielkością, kręgi szyjne są najmniejsze i bardziej ruchome, a kręgi odcinka lędźwiowego największe o masywnych trzonach. Warto przy tym nadmienić, że kręgi szczytowe (Atlas) C1 i C2 nie posiadają trzonu. 

Odcinek dwóch kręgów, pomiędzy którymi znajduje się dysk to tak zwany segment ruchowy kręgosłupa - podstawowy element uczestniczący w zgięciach i obrotach. Obie części kręgów tworzą kanał, w którym przebiega rdzeń kręgowy. 24 kręgi (C1-C7, T1-T12, L1-L5) zakończone są wyrostkami kolczystymi, które stanowią miejsce przyczepów więzadeł międzykręgowych. 

Poszczególne części kręgosłupa podzielić możemy na części kostne oraz części miękkie, które najlepiej obrazuje zdjęcie poniżej:

Krążki międzykręgowe

Krążki (dyski) mają przeciętnie od 4 mm w odcinku szyjnym do 10 mm w odcinku lędźwiowym, stanowi to mniej więcej 1/4 długości kręgosłupa. Krążki te charakteryzują się zdolnością do amortyzowania nacisków i wstrząsów, jakim poddawany jest kręgosłup. Ich sprężystość uzależniona jest od ich nawadniania. W trakcie dnia, w wyniku stałego nacisku dyski tracą stopniowo część wody, która podczas leżenia (w czasie snu) wchłaniana jest przez nie i uzupełniana, stając się na powrót sprężystymi.

Dyski, czyli krążki międzykręgowe składają się z płytek chrzęstnych pokrywających dysk od góry do dołu, pierścieni włóknistych oraz jądra miażdżystego.

Płytki chrzęstne pokrywając środkowe części trzonów chronią wewnętrzną ruchomą część dysku, czyli jądro miażdżyste przed nadmiernymi naciskami (pośredniczą także w wymianie płynów między trzonami a krążkami międzykręgowymi).

Pierścień włóknisty jest wytrzymałą na rozciąganie zewnętrzną częścią dysku, otaczającą jądro miażdżyste, a jego zadaniem jest łączenie poszczególnych trzonów kręgowych w jedną całość stabilizując kręgosłup. Duże obciążenia i nadmierny nacisk jądra miażdżystego może spowodować pęknięcie pierścienia włóknistego i wypadniecie części jądra w miejscu przerwania (przepuklina kręgosłupa, dyskopatia) powodując ucisk na korzenie nerwowe. 

Jądro miażdżyste to wewnętrzna, ruchoma część dysku położona bliżej tylnego odcinka trzonu kręgu spełniająca funkcje łożyska poślizgowego. Składa się z galaretowatej substancji ściśniętej wewnątrz dysku, otoczonej pierścieniem włóknistym. Przemieszcza się swobodnie we wszystkich kierunkach, jak kulka, reagując na ruchy kręgosłupa.